نمایشگاه چندرسانه‌ای عظیم مرکباتچی / 89 ثانیۀ آخر

مجموعۀ 89 ثانیۀ آخر، شامل یک اثر نقاشی 200 در 120 سانتی‌متری، یک حجم و تعدادی آرتیست بوک است که همگی در پیوند با یکدیگر، مفهومی واحد را دنبال می‌کنند. این مجموعه عنوان خود را از ساعت جهانی «آخرالزمان» وام گرفته است. ساعت آخرالزمان (Doomsday Clock) یک نماد استعاری است که در سال 1947 توسط گروهی از دانشمندان (Bulletin of the Atomic Scientists) که در اولین پروژه ساخت بمب اتمی حضور داشتند، معرفی شد. این ساعت در واقع نماد بحران‌های جهانی مانند جنگ‌های هسته‌ای، تغییرات اقلیمی و فناوری‌های مخربی است که می‌تواند منجر به نابودی بشر شود. مفهوم زمان در این ساعت به مثابۀ تهدیدی نزدیک قلمداد می‌شود، عقربه‌ها به صورت نمادین تغییر می‌کنند و هر بار که خطرات جدی‌تری انسان‌ها را تهدید می‌کند، عقربه‌ها به نیمه شب (یعنی لحظه پایان جهان) نزدیک‌تر می‌شوند.

تا به امروز، ساعت نزدیک به نیمه شب بوده، اما با توجه به وضعیت سیاسی، محیط زیستی و علمی جهان، آخرین زمانی که برای این ساعت در نظر گرفته شده 89 ثانیه به نیمه شب است، این نماد هشداردهنده در سطح جهانی، انسان‌ها را به مسئولیت‌پذیری و آگاهی از تهدیدات عمده‌ جهانی دعوت می‌کند.

عظیم مرکباتچی با هدف رساندن پیام خود و در راستای انتقال این هشدار به تمام انسان‌های جهان این مجموعه را خلق کرده است. شیوۀ کار هنرمند در این مجموعه را می‌توان یک مطالعۀ تطبیقی و میان‌رشته‌ای قلمداد کرد. مرکباتچی در این مجموعه با خلق عناصری کلیدی و کاملاً نمادین در مدیوم‌های مختلف، مخاطبین را به چالشی میان‌ذهنی می‌کشد. از کلیدی‌ترین عناصر این اثر می‌توان به «ناقوس» اشاره کرد.  ناقوس که از گذشته‌های دور و به خصوص در کلیساها بانگ آشنای خبر کردن زمان‌های مهم به مردمان است، در مرکز ترکیب‌بندی اثر به عنوان نماد بزرگ صوتی در میانۀ نقاشی به تصویر کشیده شده است. همچنین در این اثر 24 انسان به نماد 24 ساعت واقعی حضور داشته و هریک در نقشی استعاری در تکاپو هستند و سهم خود را در عملکرد وسیعی که در نهایت بر سرنوشت تمامی انسان‌های کرۀ زمین تأثیر خواهد داشت، ایفا می‌کنند. همچنین در اثر، حیواناتی به تعداد محدود به تصویر کشیده شده‌اند؛ موجوداتی که هر یک در نتیجۀ عواقب رفتار آدمیان بر کرۀ زمین گاه تلف شده و گاه ضعیف هستند، در پس زمینه نیز، درخت گردویی عظیم، خشک و بیجان به چشم می‌خورد. وجود نمادهای حیوانی و گیاهی در این اثر می‌تواند به در امان نبودن هیچ یک از موجودات کرۀ خاکی اشاره داشته باشد. این اثر را می‌توان با توجه به فضاسازی و رنگ‌های به کار برده شده در آن، بی‌مکان و بی‌زمان دانست. بی‌مکانی و بی‌زمانی‌ای که بر کلافگی و سردرگمی انسان معاصر صحه می‌گذارد. تمامی نمادهایی که به آن اشاره شد به طرق مختلف در دیگر مدیوم‌های بازسازی شده توسط هنرمند خلق شده‌اند، این چندثانیۀ پایانی همانطور که ذکر شد به صورت یک مطالعۀ تطبیقی چندین و چندبار خلق شده‌ است، باری در قالب طراحی و باری دیگر در قالب حجم. این بازنمایی‌ها مخاطب را با تمامی مراحل خلق اثر در تعاملی تنگاتنگ قرار می‌دهد.

پیام این اثر جهانی است. هشداری جهانی به تمام انسان‌هایی که روی این کرۀ خاکی زیست می‌کنند، فارغ از هرگونه تفاوتی که با هم دارند. 89 ثانیه بیشتر به فاجعه نمانده است!

سعادت افزود

بدین ترتیب بیانیه‌ای برای مجموعۀ غایب 89 ثانیۀ آخر، توسط مونا مبارکشاهی به شرح زیر بر دیوار غرفۀ گالری مژده به نمایش درآمد:

آفریننده: عظیم مرکباتچی

ارائه‌شده توسط گالری هنری مژده

ایران

اینجا هیچ اثری نیست.

هیچ هنرمندی.

هیچ گالری‌ای.

هیچ چیدمانی.

فقط سکوتی بلندتر از صدا.

فقط غیاب، عامدانه، سنگین، و پرمعنا.

«۸۹ ثانیه‌ی آخر» اثری مفهومی و نمادین بود که در واکنش به «ساعت روز قیامت» خلق شد؛ هشدار استعاری‌ای درباره‌ی نزدیکی بشر به فاجعه‌ای بازگشت‌ناپذیر.

این اثر همانند زنگ خطری بود که با تیک‌تاک زمان هم‌صدا می‌شد.

این اثر برای حضور در بخش «پاویون منا» در نمایشگاه آرت‌فر ولتا انتخاب شده بود، اما اکنون جنگی واقعی در ایران آغاز شده است.

در حالی‌که خشونت و تراژدی، هنرمند، گالری و منطقه را درگیر خود کرده، اثر دیگر نمی‌تواند به مقصد برسد.

درست پیش از لحظه‌ی نمایش متوقف شد—درست همان‌گونه که مفهومش را بازتاب می‌داد.

اثر، تقدیر خود را زندگی کرد.

این دیگر استعاره نیست.

این یک اجرا نیست.

این یک واقعه‌ی انسانی‌ است.

بگذارید این سکوت شنیده شود.